Akıllı telefonların gelişimine paralel olarak hızla büyüyen mobil oyun dünyası, giderek büyüyen finansal araç haline gelemeye başladı. Oyun sektörünün büyümesi, kripto yatırım olanaklarının artması nedeniyle, birçok kişi sanal bir evrenin içinde ciddi paralar kazanmanın peşine düştü.
Çevrimiçi oyunlarla paralel ilerleyen, canlı Twitch yayıncılığı üzerinden maddi gelir elde eden kullanıcıların varlığı biliniyordu. Fakat bugün Sky Mavis şirketi tarafından geliştirilen Axie Infinity Shards’a (AXS) benzer oyunlar üzerinden kripto para kazanmak mümkün hâle geldi. Axie adlı sevimli canavarlardan oluşan ekiplerin savaştırıldığı bu platformda oyuncu sayısı her geçen gün artıyor.
Oyun içinde blockchain üzerinden kripto para kazanılabildiği gibi fiziksel dünyadaki koleksiyon parçalarının sanal dünyadaki yansımaları olan (ürünler, mekanlar) Non-fungible tokenlar (NFT) satışa çıkartılarak da kazanç sağlanabiliyor.
Aslına bakılırsa, 1990’ların ortalarından itibaren kullanıcıların dijital dünyada para kazanması için çeşitli yollar denenmişti. Bugüne kadar, “Oyna-Kazan”; “İzle-Kazan”; “Tıkla-Kazan” gibi isimlerle karşımıza çıkan sistemler reklamlar üzerinden kurgulanmıştı. Fakat sistemdeki para o kadar azdı ki, hiçbir kullanıcı reklam izleme çabasına girmiyor ve burada kazandığı ürünlerin herhangi bir finansal karşılığı olmaması nedeniyle reklamlardan uzak duruyordu.
OYNA-KAZAN SİSTEMİ HIZLA YAYGINLAŞIYOR
Axie Infinity ile başlayan bu yeni akımı diğer oyun üreticilerinin takip etmemesi düşünülemezdi. Son olarak Amerikan menşeli oyun firması Polygon’da “Oyna-Kazan” oyunlarını yaygınlaştırmak için Decentral Games’le anlaşarak şirketin kripto parası olan “DG token”a yatırım yaptı.
NFT’lerin yükselişi gerek kullanıcılar gerekse şirketler için önemli bir potansiyel oluştururken, önümüzdeki dönem pek çok şirketin, “Oyna-Kazan” oyunlarını yaygınlaştırmak için adım atması bekleniyor. Fakat kritik soru bu alanın devamlılığının olup olmayacağı ile ilgili…
Girişimci Erdem Yurdanur’a göre, bu alan hem kaçınılmaz olarak büyüyecek hem de büyürken içinde önemli riskleri barındıracak. Kişisel bloğunda konuya ilişkin bir analiz kaleme alan Yurdanur, oyun oynayarak kripto para kazanılan sistemin hem sürdürülebilirlik hem de etik açısından sakıncaları olduğunu belirtiyor.
BAŞARILI ÖRNEKLER İSTİSNA MI?
İçinde bulunduğumuz dönem, emek-değer eğrisinin giderek belirsizleştiği, “günlük” ekonomik çözümlerin benimsendiği bir dönem. Çeşitli platformlar üzerinden hızla büyüyen “dijital ekonomi” daha önce var olmayan piyasalar, yeni pazarlama ve tüketim kalıplarını beraberinde getiriyor. Oyun oynayarak para kazanmak ise özellikle “Y” ve “Z” kuşağı için bir ekonomik model halini aldı.
Hızla yükselişe geçen “dijital ekonomi”nin içerisinde, Axie Infinity gibi şirketler bir yandan kripto para basıyor, bir taraftan da bu kripto paralar hızlıca oyuncular üzerinden sisteme sokuyor. Daha fazla kâr için yanıp tutuşan oyuncular, bu sanal dünyanın içinde adeta “madencilik” yaparak, sisteme daha çok kripto para girmesini sağlıyorlar.
Pek çokları için oldukça cazip olan bu sistemin en büyük sorunu ise piyasanın ön görülemez oluşu. “Fiyatlar yukarı çıktıkça sistemi sorgulayan bir kişi bile çıkmaz, çünkü herkes mutlu mesut para kazanıyor. Bu aşamada değirmenin suyu nereden geliyor diye sormanın ne alemi var? Dananın kuyruğu ise, artık yeteri kadar alıcı olmayıp fiyatlar düşmeye başladığında kopacak” diyen Yurdanur, oyun şirketlerinin arzı karşılasa da, kripto paranın değerini “talebin” belirleyeceğini ve bunun ise insanların gerçek para verip kripto para almasıyla mümkün olduğunu belirtiyor. Bu da “Oyna-Kazan” sisteminin kazanç oranlarının sınırlı olacağına işaret ediyor. Yurdanur, Axie Infinity gibi başarılı örneklerin istisna olduğu görüşünde:
“Axie Infinity gibi oyunların varlığı, benzer bir Oyna-Kazan sistemini kuran her oyunun geçici de olsa aynı başarıyı yakalayacağı garantisini vermez. Nasıl bugün piyasada var olan belki 1 milyon oyundan en fazla yüzde 1’i iyi para kazanır haldeyse, bu tür Oyna-Kazan sistemleri kurup da para kazanacak oyun sayısının çok daha az olacağını düşünüyorum.”
24 YAŞINDA İŞİNİ BIRAKTI KENDİ SİSTEMİNİ KURDU
Öte yandan Financial Times’da Axie Infinity üzerinden Oyna-Kazan sistemini sorgulayan bir makale yer aldı. Okulu bırakan, işinden istifa eden ve gün boyu ekran karşısında kripto para avına çıkan kullanıcıların sayısındaki artış ve bu oyun dünyasıyla birleşen “dijital ekonomi” Miles Kruppa ve Tim Bradshaw tarafından ele alındı. “Kripto paranın en yakıcı oyunu ekonomik bir girdapla karşı karşıya” başlığını taşıyan yazıda, Axie Infinity’nin “Oyna-Kazan” sisteminin ekonomik sürdürülebilirliği sorgulanıyor.
Fakat gelinen noktada bu model, “Oyna-Kazan” sisteminin ötesine geçerek yeni finansal araçlar üretmeye zemin hazırlıyor. Sekiz ay önce, Kanada merkezli bir şirkette yönetim danışmanı olan Ansel Gravelle (24), Axie Infinity oyununa rastladığında hem keyifli vakit geçireceğini hem de kripto para kazanacağını anlayınca oyuna dahil olmaya karar vermiş. Oyuna giriş ücreti olan bin doları ödeyen Gravelle, bir ay boyunca oyunu oynadıktan sonra başka bir yolla daha fazla para kazanabileceğini fark etmiş.
24 yaşındaki oyuncu, arkadaşıyla birlikte Axie Infinity’nin giriş maliyetlerini karşılamak, oyuncuları finanse etmek için AxieFacts adlı bir şirket kurmuş. Oyunculara kredi veren bu şirket oyuncuların kazançlarının yarısına el koyuyor. “Sermayeniz varsa birkaç saat içinde bu sisteme dahil olabilirsiniz” diyen Gravelle, arkadaşlarıyla kurduğu şirkette tam zamanlı olarak çalışmaya başlamış.
UZMANLAR KARAMSAR
Elbette Gravelle bu piyasada yalnız değil; girişimcilerin sayısı gün geçtikçe artış gösteriyor ve rekabet hızla yükseliyor. AxieFacts şirketi, Axie Infinity oyununu diğer uygulamalardan daha fazla popüler hale getirerek, oyuncuları kripto para piyasalarına yönlendiriyor. Bu şirketler, kripto paralarla ticaret yapan yeni çevrimiçi finansal sitemler için taban oluşturuyor. Axie Infinity, Gravelle gibi genç girişimciler için ayakta kalabilecekleri bir ekonomi yarattı.
Ancak video oyun analistleri Axie Infinity üzerine yaptıkları incelemelerde, şirketin bu sistemi devam ettirebilmesi için sürekli olarak yeni oyuncuların sisteme dahil olması gerektiğinin altını çiziyor. Sistemin sürdürülebilir olması için ayrıca oyuncuların kazançlarının çoğunu yeniden platformun içinde dolaşıma sokması gerekiyor. Kripto paraların gerçek paraya dönüştürülebiliyor oluşu ise bu sistemin devamını riske atıyor. Bu nedenle, uzmanlar Axie Infinity ile başlayan “dijital ekonominin” devamlılığı konusunda karamsar.
İŞİNDEN AYRILAN, TAM ZAMANLI ‘GAMER’ OLUYOR
Oyun geliştiricisi Sky Mavis bu problem nedeniyle platform içinde kullanılan ve yakın zamanda düşüş yaşayan Smooth Love Potion (SLP) fiyatlarını yükseltmek için çaba sarf ederken, kazanılan coinlerin oyun içinde dolaşıma girmesi için çözüm yolları arıyor.
Mobil oyun oynayarak para kazanmanın cezbediciliği nedeniyle çalıştıkları işlerden istifa eden gençler, Axie Infinity’in sanal dünyası içinde mutluluğu bulacağını ve maddi olarak tatmin olacağını düşünseler de, rüzgârın terse dönmesiyle gerçeklerle yüzleşti.
Örneğin Filipinler’de oyunun yarattığı etkiden fazlaca etkilenerek işlerinden ayrılarak tam zamanlı “Gamer” olmaya karar veren gençlerin sayısı hızla çoğalıyor. Fakat oyun araştırma şirketi Naavik tarafından yapılan araştırmaya göre, genç kullanıcılar aldıkları bu karardan bir hayli pişman olmuş.
SLP’deki düşüş nedeniyle, son üç ayda “Gamer”lar oyunlardan kazandıkları coinler ile ortalama bir çalışanın günlük kazancından daha az gelir elde eder hale geldi. Kreditörlerden finansman desteği alan üst seviye oyuncular 140 ile 420 dolar arasında bir gelir elde etse de, kesintilerden sonra gelirleri asgari ücretin çok daha altına düştü.
‘BÜYÜME DURURSA DÜŞÜŞ BAŞLAR’
Sky Mavis şirketi yaptığı açıklamada, dünyayı derinden etkileyen sağlık krizinde milyonlarca insana umut olduklarını açıkladı ve devam etti: “Filipinler’deki yüz binlerce insan için can simidi olduk!”
Bugün Sky Mavis şirketi için en büyük sorun ise büyüme eğrisinin yavaşlaması. Güncel verileri değerlendiren araştırmacı Lars Doucet, “İsterseniz 50 milyar kullanıcınız olsun, büyüme eğrisi yavaşladığı noktada gelirlerinizde düşüş yaşanır” ifadesini kullandı. Sky Mavis oyun şirketi bu nedenle, oyuncuları cezbedecek çözümler üzerinde çalışırken aynı zamanda oyuncular tarafından kazanılan kripto paraların sistemin içinde yeniden kullanılmasını teşvik edebilmek için cazip seçenekler sunmaya hazırlanıyor.
1,2 MİLYAR DOLARLIK GELİR ELDE EDİLDİ
Elbette, Axie Infinity’nin büyük yatırımcıları da yok değil. Ekim ayında ABD merkezli risk sermayesi şirketi Andreessen Horowitz, Sky Mavis şirketine toplamda 3 milyar dolarlık kredi vereceğini duyurdu ve ilk etapta 152 milyon dolarlık bir finansman desteği sağladı.
Bu destekle birlikte Sky Mavis, dijital dünyada 90 binden fazla sanal araziyi satışa çıkartmayı planladığını açıkladı. Bu sayede, geliştiricilerin Axie Infinity evreninde yeni oyunlar ve “dünyalar” yaratılmasının önü açılacak.
Veri sağlayıcı Token Terminal’e göre, oyun içinde yüzde 4,5’lük bir pay alan Sky Mavis şirketi geçtiğimiz yıl 1,2 milyar dolar gelir elde etti. Elbette, oyunculara kredi desteği sağlayan irili ufaklı şirketler de bu kazançtan paylarına düşeni fazlasıyla alıyor.
Örneğin, Flipinler’deki oyunculara kredi desteği sunan Yield Guild Games’ın (YGG) piyasa değeri elinde bulundurduğu tokenlarla, 800 milyon doları bulmuş durumda. YGG’nin diğer varlıklarıyla birlikte servetinin 850 milyon dolara çıktığı tahmin ediliyor.
‘İŞE YARARSA OYUNUN KURALLARI DEĞİŞECEK’
Dolaşımda olan para o kadar cazip ki, birçok uzman bu alana girmekten kendisini alamıyor. Mühendis ve bilimsel hesaplama uzmanı ve Virginia Tech Üniversitesi’nde doktora öğrencisi olan ve eğitimini yarıda bırakan Akhil Jindal, Axie Infinity’e girmek isteyen oyunculara finansman desteği sunan Proof of Game şirketini kurdu.
Şirket bugün 700’den fazla oyuncuya kredi sağlıyor. Jindal, “Bu kurgusal bir sosyal deney. Bu sistem işe yararsa oyunun kuralları tümden değişecek. Eğer işe yaramazsa, buradan çıkartılacak çok ders olacak” açıklamasında bulundu.
Piyasa değeri 8,8 milyar dolara yükselen Sky Mavis’in kurucu ortağı Aleksander Larsen ise “Bu sevimli canavarlarla kurduğumuz dünya, herkesi şoke etmeyi sürdürüyor. İnsanlar daha önce hiç böyle bir şeyle karşı karşıya kalmadı.”
PARA İÇİN OYUN OYNAMAK ÇOCUKLARA DOĞRU BİR MESAJ MI?
Bir yandan genç insanların para kazanmak için oyun oynadığı bir ekosisteme dair etik eleştiriler de mevcut. Girişimci Erdem Yurdanur da konuyu ele aldığı yazısını söz konusu kaygılara yer vererek bitiriyor:
“Bir oyunu oynamanın ana motivasyonun para kazanmak olmasını özellikle çocuklarımız için çok tehlikeli buluyorum. Günümüzde paranın en değerli kavram haline gelmesi dolayısıyla insanlığın yaşadığı sorunlar ortadayken, çocuklarımızı belki de en etkili şekilde eğitme şansımız olan oyunları, onlara paradan daha değerli kavramlar olduğunu öğretmek için kullanmak yerine, tam tersine en değerli kavramın para olduğunu daha da pekiştirecek şekilde sistemler geliştirmenin insanlığın kendi ayağına kurşun sıkması olarak görüyorum.”
Türkiye’den ve Dünya’dan son dakika haberleri, köşe yazıları, magazinden siyasete, spordan seyahate bütün konuların tek adresi http://hurriyet.com.tr ;Hurriyet.com.tr haber içerikleri izin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez. Kanuna aykırı ve izinsiz olarak kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz.
